Louis van Dievel, bekend journalist en auteur, schreef een roman over onderpastoor Gilbert Verhaeghen die vijftig jaar geleden een ware opstand ontketende in Sint-Gillis. Het boek ‘De Onderpastoor wordt op 23 februari voorgesteld in de Sint-Egidiuskerk in Sint-Gillis.
Het aartsconservatieve bisdom Gent was begin 1969 niet opgezet met het werk van onderpastoor Gilbert Verhaeghen en besliste om hem over te plaatsen. Verhaeghen nam de besluiten van het Tweede Vaticaanse Concilie veel te serieus, vond bisschop Van Peteghem. De gelovige gemeenschap van Sint-Gillis dacht daar helemaal anders over en voerde drie maanden lang actie voor het behoud van hun populaire en progressieve onderpastoor.
Wat heeft u geïnspireerd om het verhaal van onderpastoor Verhaegen te vertellen?
Louis van Dievel: “Goed 10 jaar geleden was er veel te doen rond priester Rudy Borremans die voortdurend in de clinch lag met toenmalig aartsbisschop Danneels en die voortdurend overgeplaatst werd. Iemand – een mij volslagen onbekende heer uit Sint-Gillis – mailde mij “Borremans, allemaal goed en wel, maar in Sint-Gillis heeft de parochie maanden gestaakt en betoogd en actie gevoerd voor het behoud van hun populaire en progressieve onderpastoor. Bent u geïnteresseerd?” Zoiets moet men mij geen 2 keer vragen. Maar ik had geen tijd toen en al andere schrijfplannen, en zo is het verhaal van Gilbert Verhaeghen vele jaren blijven liggen, al wist ik zeker dat ik vroeg of laat een boek over zou schrijven over de priester en over de opstandige parochie.”
Hoe lang bent bezig geweest met de research voor het boek?
Louis van Dievel: “Toch wel twee jaar. De documentatie bleef maar komen. Vooral toen bleek dat het verhaal van Verhaeghen niet eindigde bij zijn vertrek in Sint-Gillis. Ook in zijn volgende parochie kreeg hij miserie met de zeer conservatieve bisschop Van Peteghem. Wat opnieuw een stroom van digitale documenten op gang bracht. Vooral uit de lokale weekbladen van Dendermonde en het Waasland. En uiteindelijk bleek pas de allerlaatste parochie van Gilbert Verhaeghen (in Stekene) een definitief punt achter het hele verhaal te zetten.”
Wat was volgens u de draagwijdte van de gebeurtenissen toen?
Louis van Dievel: “Wat begon als een conflict tussen een lokale onderpastoor en zijn pastoor en de bisschop, groeide uit tot een kwestie die heel gelovig Vlaanderen beroerde. Want ook elders, in andere parochies, ging het erom hoe de besluiten van het Tweede Vaticaans Concilie in de praktijk moesten worden gebracht, met name over de rol van de leken, de gewone gelovigen in de kerk, het bisdom, de parochie. Alle grote kranten schreven over de kwestie. Radio en televisie waren geïnteresseerd.”
Wat heeft u persoonlijk het meest geraakt in het verhaal van onderpastoor Verhaegen?
Louis van Dievel: “De vastberadenheid van de parochie. Velen zullen in 1969 gedacht hebben dat het protest na een paar weken wel zou overwaaien. Het tegendeel gebeurde. Bij de tweede betoging kwam nagenoeg heel Sint-Gillis op straat voor de onderpastoor. En hoe de atmosfeer verzuurde. Er stonden binnen de parochie echt twee kampen als vijanden tegenover elkaar: een klein conservatief kamp en een hele grote groep vooruitstrevenden. Het leidde bijna tot een lynchpartij toen de hulpbisschop van Gent het vormsel kwam toedienen. Het heeft jaren geduurd voor de vrede in de parochie terugkeerde . En dan nog. Sommige wonden zijn nog altijd niet helemaal geheeld.”
Hebt u eventueel zelf een band met de zaak of met Sint-Gillis?
Louis van Dievel: “Neen. Ik was voor ik aan de roman “De onderpastoor” begon nog nooit in Sint-Gillis Dendermonde geweest. Nu ken ik er uiteraard de weg.”
Het boek ‘De Onderpastoor’ wordt op zaterdag 23 februari om 19.30 uur voorgesteld in de Sint-Egidiuskerk in Sint-Gillis. Gastsprekers zijn Rik Torfs (KULeuven) en Pascale Mertens (VRT-nieuws). De auteur zelf leest voor uit het boek. De toegang is gratis, maar men vraagt om je aanwezigheid te melden via aanmeldingen@uitgeverijvrijdag.be. Het boek verschijnt op 21 maart bij Uitgeverij Vrijdag.
(c) Foto’s: Historisch Documentatiecentrum Dendermonde
